DIE YSTERMAN VAN GROBLERSDAL - deur Pieter W. Nel

 

 

 

Groblersdal-vallei in die hart van die ou Transvaal is deel van Suid-Afrika se broodmandjie. Dit is egter nie net kos wat hier geproduseer word nie. Die Groblersdal Vliegklub het nogal heelwat vlieëniers deur die jare uit alle vlakke van die samelewing opgelewer. Baie van hulle het nie net vliegopleiding gekry nie, maar ook oorskakelings op ander vliegtuie gedoen. Ek self het ‘n Maul Rocket saam met Flip van Jaarsveld besit en was destyds na hierdie vliegtuig oorgeskakel deur majoor HAP Potgieter van die Lugmag wat ook op Groblersdal vliegopleiding gegee het.


Vlieëniers in hulle mikroligte- en gewone vastevlerkvliegtuie hou die lugruim in die Vallei nogal besig, en dan is daar die manne wat vliegtuie bou. Dit klink alles goed en wel en daar is baie vlieëniers in Suid-Afrika wat hulle eie vliegtuie bou, maar hierdie storie gaan oor ‘n baie besondere vlieënier – die  Ysterman van Groblersdal wat ook besig is om ‘n vliegtuig te bou.


Louis van Schalkwyk is ‘n bietjie anders as die gewone vlieënier in die opsig dat hy net een been het! Glo my, met sy een been, wilskrag en selfvertroue het hy al baie meer vermag as baie persone met twee bene. So byvoorbeeld het hy as jongman met net een been aan perderuiter-kampioenskappe deelgeneem, en dít wil gedoen word.


Louis het sy been deur kanker verloor, maar dit het hom nie in die minste gepla nie. In 1973 op 19 jarige ouderdom, kort nadat hy sy been verloor het, ry hy te perd vanaf Marble Hall na Pretoria vir die kankernavorsingsvereniging. Kort daarna in 1973 maak hy weer so en ry te perd vanaf Kimberly na Bloemfontein. Wow! Ysterman? Baie beslis!


Louis is boer en sakeman. Ek vra hom toe wat die dryfkrag agter Louis van Schalkwyk is? Met ‘n vonkel in die oë antwoord hy: “Ek glo nie daar is iets wat ek nie kan doen nie!” Ek het hom nie eers gevra wat sy passie in die lewe is nie want daar is maar net een passie vir Louis en dit is vlieg! Louis se belangstelling in vlieg het baie vroeg in sy lewe gekom toe hy nog maar kaalvoetklong was en deur die jare het die begeerte om te vlieg sterker geword. Sy een been het hom glad nie afgeskrik nie en met ‘n baie klein veranderinkie aan sy mikroligte vliegtuig het hy swaartekrag oorkom en die Aarde verlaat. 


Baie mense en besoekende vlieëniers ken Louis as die man wat hulle op die lughawe van brandstof en enige vorm van hulp voorsien, veral tydens die jaarlikse vliegskoue op Groblersdal.  


Louis by sy geliefde Bantam
(Foto:  Piet Nel) 

    

Die Ysterman besit ‘n Bantam mikroligte vliegtuig en dit is nogal ‘n rare ondervinding om te sien hoe gemaklik hy met net een been die vliegtuigskuur se deure vingeralleen oopskuif, die Bantam uitstoot, voorvlieginspeksie doen en hoe gemaklik hy in die vliegtuig klim! Diegene wat die Bantam ken, sal verstaan waarvan ek praat omdat dit selfs vir ‘n persoon met twee bene nogal half ongemaklik is om in te klim.

Baie mense en besoekende vlieëniers ken Louis as die man wat hulle op die lughawe van brandstof en enige vorm van hulp voorsien, veral tydens die jaarlikse vliegskoue op Groblersdal.  Die Ysterman besit ‘n Bantam mikroligte vliegtuig en dit is nogal ‘n rare ondervinding om te sien hoe gemaklik hy met net een been die vliegtuigskuur se deure vingeralleen oopskuif, die Bantam uitstoot, voorvlieginspeksie doen en hoe gemaklik hy in die vliegtuig klim! Diegene wat die Bantam ken, sal verstaan waarvan ek praat omdat dit selfs vir ‘n persoon met twee bene nogal half ongemaklik is om in te klim.


Louis is ook besig om die Australiese Joey II te bou, ‘n vinnige hout en glasveselvliegtuig wat inderwaarheid ‘n groter weergawe is van die wêreldbekende KR 2. Louis het maande in spanningsvolle afwagting uitgesien na die koms van die Joey II. Sy entoesiasme was egter aan flarde toe hy ontdek dat die krat waarin die vliegtuig op die dokke ge-arriveer het, flenters gedruk was deur swaar toerusting wat hulle bo-op die swak krat gelaai het.


Ná talle vrugtelose pogings om die fabriek, Morgan Aeroworks in Australië tot verantwoording te roep vir die uiters swak verpakkingsmateriaal en skade aan die Joey II, het die Ysterman ingeklim en wondere verrig uit die absolute chaos van verwoesting en gebreekte dele. Die vinnige wyse waarop hy herstelwerk gedoen het om aan die gang te kom, demonstreer maar net weereens die dryfkrag agter al sy pogings.

 

Stukke van die raamwerk
(Foto:  Louis van Schalkwyk) 

 

Omvang van skade
(Foto:  Louis van Schalkwyk)

Die werklike skade kan eintlik nie op die fotos gesien word nie, maar dit gee nogtans ‘n idee van die omvang van die skade wat Louis op eie koste moes herstel. Dit sal dalk raadsaam wees vir voornemende bouers om versekering wat sulke skade dek uit te neem wanneer hulle bouprojekte bestel.

Noudat ons uit die as uit opgestaan het, kan ek voortgaan met die artikel. Dit is verstommend om te sien hoe Louis uiters moeilike stadiums van die bouwerk vingeralleen met die grootste gemak hanteer, en dan weet jy dat sy woorde waar is – dat daar niks is wat hy nie kan doen nie. 

 

Bootgedeelte in wording
(Foto:  Louis van Schalkwyk) 

 

'n Vlerk word gevorm
(Foto:  Piet Nel) 

 

Louis vingeralleen besig met sy smartmasjien om al die nodige spesifikasies reg te kry.


Louis besig om aan die stertgedeelte van die Joey te werk nadat hy die nodige herstelwerk gedoen het. 

Louis beplan om ‘n Rotormasjien in die Joey te plaas wat dalk die werkverrigtingspesifikasies heelwat kan verander. Rotormasjiene is nie alleen klein en lig nie, maar ook baie goedkoper as die wat normaalweg gebruik word. Dit sal nogal interessant wees om die Joey se werkverrigting te sien wanneer Louis met haar klaar is.

Hou hierdie spasie dop wanneer die Joey II deur haar toetsprogram geneem gaan word...  

Stertgedeelte
(Foto:  Piet Nel)

 

 

SPESIFIKASIES VAN DIE JOEY II

 

 

Vlerklengte

 

:  27 vt

Vlerkarea

 

:  92 vk. m.

Stert

 

:  7 vt.

Kajuit-wydte

 

:  42 dm.

Bagasiespasie

 

:  0.2 kub. m.

Lengte

 

:  19 vt.

Maks. Opstyggewig

 

:  544 kg.

Leë gewig

 

:  340 kg.

Werkverrigting

 

 

60 Pk

 

:  110 knope

80 Pk

 

:  125 knope

100 Pk

 

:  150 knope

Kruisspoed seevlak

 

:  140 knope

Vne

 

:  174 knope

Staakspoed

 

:  40 knope

Landingspoed

 

:  50 knope

Klimspoed seevlak

 

:  80 knope

2 persone, vol tenks

 

:  1000 v.p.m.

Landingsafstand, ligte remming

 

:  180 m.

Opstygafstand

 

:  200 m.

Brandstofverbruik (Rotax 912)

 

:  17 - 25 l/pu